Cholesterol cao gây bệnh gì?

Cholesterol cao gây bệnh gì? 9 bệnh nguy hiểm có thể tiến triển

 Tư vấn chuyên môn bài viết THS.BS.CKII HUỲNH THANH KIỀU

 Hàm lượng cholesterol trong máu cao khiến nhiều người lo lắng liệu cholesterol cao gây bệnh gì, và làm cách nào hạ mức cholesterol xuống ngưỡng an toàn. Những thông tin dưới đây có thể giúp giải đáp phần nào những thắc mắc này.

Vì sao cholesterol cao tiềm ẩn nguy cơ của nhiều bệnh lý?

Nhiều người có thể biết cholesterol cao dễ dẫn đến một số bệnh lý tim mạch. Vậy ngoài tim mạch ra, cholesterol cao gây ra bệnh gì khác không?

Cholesterol là một loại chất béo thuộc họ sterol, cần thiết trong việc hình thành màng tế bào và là tiền chất tổng hợp vitamin D trên bề mặt da cũng như một số loại hormone như cortisol và testosterone. Khoảng 65% lượng cholesterol của cơ thể do gan tạo ra và phần còn lại do chế độ ăn uống, lối sống quyết định.

Các loại cholesterol

Cholesterol được chia làm hai loại: cholesterol LDL, còn gọi là “cholesterol xấu” và cholesterol HDL hay “cholesterol tốt”. Cholesterol tốt thực hiện “công việc” tiếp nhận và vận chuyển lượng cholesterol dư thừa đến gan để đào thải qua mật và nhờ đó giảm tỷ lệ mắc các bệnh do dư thừa cholesterol xấu. Trong khi đó, cholesterol LDL (chiếm phần lớn tổng lượng cholesterol trong cơ thể) thúc đẩy sự hình thành các mảng bám trên thành động mạch hay còn gọi là mảng xơ vữa động mạch. Những mảng này tích tụ dần theo tuổi tác và được đẩy nhanh tốc độ bởi một số yếu tố khác khiến động mạch dần mất đi tính đàn hồi và thu hẹp đường kính. Điều này làm cho lưu lượng máu trong động mạch giảm, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh.

Mặc dù cholesterol cao không phải là yếu tố duy nhất dẫn đến các bệnh lý tim mạch nguy hiểm, nhưng đó vẫn là một dấu hiệu cảnh báo trước các nguy cơ: đau thắt ngực, co thắt động mạch vành, thậm chí là nhồi máu cơ tim, đột tử do tim. Nếu cholesterol cao ảnh hưởng đến động mạch não, có thể dẫn đến chóng mặt, tê liệt, rối loạn ngôn ngữ, thậm chí đột quỵ não. Trường hợp cholesterol cao khiến các động mạch ở chân bị tắc nghẽn hoặc gây viêm động mạch ở chân sẽ dẫn đến tình trạng bị chuột rút mỗi khi đi lại, vận động. Ngoài ra, hàm lượng cholesterol cao còn gây rối loạn cương dương và là yếu tố gây ra nhiều bệnh lý khác.

Cholesterol cao gây bệnh gì?

Chúng ta nghe nhiều về việc cholesterol cao tiềm ẩn nhiều bệnh lý. Vậy cụ thể cholesterol cao dẫn đến bệnh gì?

Liên quan đến bệnh lý suy tim: Mảng xơ vữa hình thành ở lòng động mạch vành làm giảm lưu lượng máu đến cơ tim, gây thiếu máu cục bộ, đồng thời còn làm giảm lượng oxy đến nuôi tim. Tình trạng này diễn ra âm thầm, trong thời gian dài sẽ dẫn đến suy tim.

Bệnh mạch vành: Lòng động mạch bị thu hẹp dần do mảng bám cholesterol theo tuổi tác và vì nhiều yếu tố khác có thể dẫn đến hẹp hoặc tắc mạch vành. Từ đó đưa đến bệnh thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, hở van tim hay rối loạn nhịp tim.

Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA): Động mạch cảnh đưa phần lớn lượng máu đến phần phía trước não. Khi cholesterol cao hình thành mảng bám thu hẹp các động mạch cảnh, não không thể nhận đủ máu giàu oxy, dẫn đến cơn thiếu máu não thoáng qua.

Đột quỵ não: Mảng bám ở động mạch có nguy cơ nứt, vỡ và hình thành nên cục máu đông hay còn gọi là huyết khối. Huyết khối có thể chặn hoàn toàn dòng chảy của máu. Nếu tình trạng tắc nghẽn này xảy ra ở não sẽ gây ra đột quỵ não.

Bệnh mạch máu ngoại vi (bệnh mạch máu ngoại biên): Động mạch ở chân bị tắc nghẽn, gây chuột rút từng cơn ở bắp chân, đùi, hông khi vận động, đi lại (cơn đau cách hồi) hoặc gây loét hoặc hoại tử ngón hoặc bàn chân do thiếu máu nuôi.

Đái tháo đường: Những người béo bụng, rối loạn mỡ máu thường có kèm tình trạng đề kháng insulin, là tiền đề dẫn đến bệnh đái tháo đường về sau.

Tăng huyết áp: Tim phải dùng lực bóp mạnh hơn để bơm máu qua động mạch bị xơ vữa, kém đàn hồi nên sẽ làm huyết áp tăng cao.

Gan nhiễm mỡ: Hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao ảnh hưởng đến chức năng chuyển hóa của gan, khiến mỡ tích tụ trong gan gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.

Rối loạn cương dương: Nếu mảng bám tích tụ trong động mạch ở bụng có thể dẫn đến tình trạng rối loạn cương dương.

Cholesterol cao không chỉ là yếu tố dẫn đến nhiều bệnh lý mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe với nhiều triệu chứng:

• Đau bụng, đầy hơi, khó tiêu
• Chóng mặt và khó chịu
• Rối loạn giấc ngủ và mệt mỏi mạn tính
• Hình thành các u nhỏ màu vàng, hồng hoặc đỏ, mọc thành từng cụm ở khuỷu tay, đầu gối, bàn tay hoặc gót chân
• Hình thành các mảng hoặc u nhỏ màu vàng quanh mắt, thường ở góc trong và trên mí mắt
• Cảm giác lạnh ở tứ chi, đặc biệt là ngón tay, bàn tay và bàn chân
• Rối loạn thị giác như mờ mắt hoặc mất một phần thị lực

Xét nghiệm cholesterol bao lâu một lần?

Tình trạng cholesterol cao có thể xuất hiện ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên, không riêng gì người lớn. Do vậy, thay vì thụ động lo ngại cholesterol cao gây ra bệnh gì, nguy hiểm ra sao thì chủ động xét nghiệm cholesterol định kỳ có ý nghĩa kiểm soát tình trạng tốt hơn nhiều.

Theo khuyến cáo, các xét nghiệm lipid máu, đo nồng độ LDL, HDL và cholesterol toàn phần nên được thực hiện định kỳ, bắt đầu từ khi còn nhỏ và tăng dần số lần kiểm tra theo độ tuổi.

• Trẻ em và thanh thiếu niên: Kiểm tra mỗi 5 năm một lần, bắt đầu từ năm 9 tuổi. Riêng với những trẻ có yếu tố di truyền như cha mẹ bị cholesterol cao hoặc có tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim có thể kiểm tra sớm hơn.
• Người lớn khỏe mạnh: Kiểm tra mỗi 5 năm một lần từ năm 9 tuổi đến năm 45 tuổi. Từ 45 trở lên nên kiểm tra mỗi năm một lần. Những người có rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, huyết áp cao hoặc có bệnh tim mạch do xơ vữa nên xét nghiệm mỗi 3 – 6 tháng một lần để theo dõi điều trị.

Tất nhiên, ngoài hướng dẫn chung, từng trường hợp sẽ có chỉ định riêng. Chẳng hạn, trẻ em 15 tuổi nhưng hàm lượng cholesterol ở mức cao nên kiểm tra định kỳ hàng năm trước khi những dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng hơn xuất hiện.

Phương pháp chẩn đoán các bệnh lý ở người cholesterol cao

Để chẩn đoán bệnh lý do cholesterol cao gây ra, các bác sĩ có thể dùng phương pháp xét nghiệm mỡ máu (blood lipid test) để kiểm tra chỉ số cholesterol, loại chất béo trung tính trong cơ thể, qua đó chẩn đoán nguy cơ bệnh tim mạch, bệnh mạch vành (CVD), nguy cơ đột quỵ và các yếu tố nguy cơ khác của bệnh nhân.

Làm thế nào điều trị và kiểm soát tình trạng cholesterol cao?

Tùy nguyên nhân dẫn đến tình trạng cholesterol cao, đặc biệt là yếu tố di truyền, bác sĩ có thể khuyến khích thay đổi chế độ dinh dưỡng, lối sống hoặc kê đơn thuốc để giúp người bệnh kiểm soát hàm lượng cholesterol.

Một số nhóm thuốc có thể được kê đơn cho những người bị cholesterol cao, chẳng hạn như:

• Thuốc hạ lipid máu (statin, ezetimibe, fibrate,…);
• Thuốc ức chế hấp thu cholesterol;
• Axit bempedoic (Nexletol) kết hợp với liều tối đa của statin;
• Thuốc ức chế PCSK9 dạng tiêm như alirocumab (Praluent) và evolocumab (Repatha).

Tuy nhiên, việc điều trị bằng thuốc chỉ được áp dụng sau khi đã thực hiện chế độ ăn kiêng, thay đổi lối sống trong vòng 3 tháng nhưng vẫn không thể đưa hàm lượng cholesterol về mức bình thường. Riêng thuốc ức chế PCSK9, chỉ được dùng thay thế cho những trường hợp không đạt được mức LDL-C mục tiêu, không phù hợp với statin hoặc không thể tuân thủ liệu pháp thông thường.

Trong số các thuốc kể trên, thuốc hạ lipid máu nhóm statin thường được bác sĩ kê đơn đầu tiên nếu cần thiết phải điều trị cholesterol cao bằng thuốc. Thuốc hoạt động theo cơ chế ngăn chặn một loại enzyme tham gia vào quá trình tổng hợp cholesterol trong cơ thể. Ngoài ra, nhóm thuốc statin còn có tác dụng ngăn ngừa các nguy cơ tim mạch (nhồi máu cơ tim, đột quỵ, viêm động mạch). Tuy nhiên, cũng như những loại thuốc khác, hiệu quả điều trị của thuốc còn phụ thuộc vào khả năng đáp ứng của mỗi người. Đặc biệt, khi dùng thuốc phải thường xuyên được bác sĩ theo dõi, đánh giá, điều chỉnh sau 3-6 tháng tùy trường hợp.

 

Ngoài ra, với những người bị huyết áp cao, đái tháo đường… nên điều trị theo phác đồ để kiểm soát tốt lượng cholesterol trong máu.

Trị liệu Điện sinh học DDS-OMNI

 Sau khi xác định tình trạng bệnh, OMNI sẽ đưa phác đồ chính xác, hợp lý cho bệnh nhân bằng công nghệ điện sinh học DDS-OMNI (massage-bấm huyệt, châm cứu, chiropractic, diện chẩn, giác hơi, huyền châm, cứu ngải, vật lý trị liệu, giác hơi, chích lể, laser cường độ cao thế hệ IV, sóng xung kích Shockwave, thực phẩm thuốc…).

Điều trị bằng DDS-OMNI giúp cải thiện các tác hại của cholesterol cao mà không có tác dụng phụ. Bên cạnh đó, phương pháp này còn giúp duy trì được sự hiệu quả lâu dài, hạn chế khả năng tái phát lại bệnh lí.

Biện pháp phòng ngừa cholesterol trong máu cao

Cholesterol cao không phải là bệnh mà là yếu tố gây bệnh và có thể phòng ngừa, kiểm soát bằng cách thay đổi chế độ dinh dưỡng, điều chỉnh lối sống.

Thay đổi chế độ dinh dưỡng:

Không ăn các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa mà thay thế bằng chất béo lành mạnh như dầu thực vật (dầu hạt cải, dầu ô liu, dầu hướng dương) hoặc thay các món chiên, xào bằng các món hấp, luộc, chuyển sang ăn cá, các loại hạt và ưu tiên các sản phẩm từ sữa tách kem hoặc tách béo.

Duy trì cân nặng khỏe mạnh:

Dựa trên chỉ số BMI của cơ thể để biết cân nặng phù hợp với thể trạng và cố gắng duy trì ở mức có lợi cho sức khỏe.

Tăng cường hoạt động thể chất và duy trì đều đặn:

Tập luyện thể thao là cách đốt cháy lượng mỡ thừa trong cơ thể và giúp máu lưu thông tốt hơn.

Bỏ thuốc lá:

Thuốc lá là tác nhân làm giảm lượng cholesterol tốt, làm tăng cholesterol xấu và khiến tình trạng kiểm soát cholesterol trong cơ thể trở nên khó khăn hơn.

Chăm sóc sức khỏe tinh thần:

Căng thẳng quá mức có thể dẫn đến tình trạng rối loạn ăn uống (binge – eating) gây tăng cân quá mức. Ngoài ra, có bằng chứng cho thấy căng thẳng quá mức giải phóng các hormone cortisol và adrenaline, khiến nhịp thở và nhịp tim tăng, từ đó làm tăng hàm lượng cholesterol xấu.

Hàm lượng cholesterol cao gây bệnh gì ngoài bệnh mạch vành và các bệnh tim mạch?

Đó có thể là tăng huyết áp, đột quỵ não, cơn thiếu máu não thoáng qua, bệnh mạch máu ngoại biên, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, rối loạn cương dương… Để kiểm soát tốt hàm lượng cholesterol trong cơ thể, ngay từ 9 tuổi, nam nữ đều phải xét nghiệm cholesterol định kỳ 5 năm mỗi lần. Những trường hợp nguy cơ cao và người lớn tuổi (sau 65 tuổi) nên xét nghiệm thường xuyên, mỗi năm một lần. Việc thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt hoặc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ có thể làm giảm hàm lượng cholesterol xuống ngưỡng an toàn để ngăn ngừa các bệnh lý nguy hiểm.

 Quý khách vui lòng liên hệ Hệ thống OMNI qua thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết các bệnh lý liên quan đến hệ tim mạch.

• OMNI- CHĂM SÓC TỪ TÂM
• VP1: số 2/55 Đỗ Quang- Hà Nội-Hotline:0359.268.288
• VP2: phòng 301 N5C Trung Hòa Nhân Chính- Hà Nội -Hotline:0917.422.832
• VP3: số 707 Thiên Lôi- Hải Phòng-Hotline:0972.335.668
• Web: omni.net.vn